На Света Гора како да нема време, туку само часови пешачење од манастир до манастир и звукот на триперот што повикува на богослужба и трае уште од Хиландар.
Додека бројни странски и домашни медиуми разговараат за намерата да се иселат монасите од манастирот Есфигмен на Света Гора поради непослушност кон вселенскиот патријарх Вартоломеј, тимот на РТ Балкан остана на овој свет полуостров и се увери во зборовите на светиот владика Николај дека овој полуостров е „империја без круна, држава без војска, земја без жени, богатство без пари, мудрост без училиште, кујна без месо, молитва без престан и смрт без жалење“.
Самото качување на бродот во пристаништето Уранополис (небесен град), кој се наоѓа токму на границата со монашката република Атос, последната дестинација до која можат да стигнат жените, мирисаше на спокојство и сигурен знак дека сме на вистинскиот пат. . Палубата полна со монаси, цивилни аџии, стоки…
Галебите го придружуваат секое поаѓање и пристигнување, добивајќи по парче леб.
Екипата на РТ Балкан го започна своето аџилак во грчкиот манастир Симон Петра (Симонопетра), а нивното пријателство со манастирот Ормилија во Ситонија, методот на ова светилиште на Света Гора, е главната причина поради која престојот траеше два дена, што е не е вообичаена практика.
Запознавањето со монахињите од Ормилија, меѓу кои има една Србинка и уште една која одлично го познава српскиот јазик, овозможи нашата екипа „по итна постапка“ да добие дозвола за престој во Симонапетра.
Врски со Србите – основач Јован Угљеша
Освен монахот Симон, по кого е наречено светилиштето Света Гора, кој го основал манастирот во 13 век, другиот ктитор бил деспотот Јован Угшеља Мрњавчевиќ, кој владеел со Серската област, во која спаѓала и Света Гора.
Во 1364 година, Угљеша го испратил својот свештеник Јефтими со пари да го прошири сместувањето и да купи имот за манастирот на Света Гора и пошироко. Сава Хиландарац ја снимил легендата дека деспотот еднаш сонувал дека неговата ќерка ќе закрепне од епилепсија ако отец Симон се моли за неа. Како што се случи, тој богато го подари манастирот „со злато и имот и беше негов најголем добротвор во своето време“.
Историјата пишува дека откако Угљешина бил убиен во битката кај Маричка, неговиот најстар син Јован се замонашил во Симонопетра, каде што бил градинар до својата смрт. Се вели дека дури на смртната постела се дознало дека монахот Јоасаф всушност бил син на деспотот на Угљеша.
Симонопетра е најоригиналната и најхрабрата монашка градба на Света Гора. На врвот на карпата висока 230 метри што се издига над морето, со своите седум ката изгледа како чардак ниту на небото ниту на земјата.
Меѓу монасите Симонопетри има и еден Србин, отец Јован, кој го почести нашиот тим со духовни разговори, откривајќи ни дека богослужбите и послушанието се единственото занимање на братството на овој манастир, кој е надалеку познат по византиското црковно пеење.
Имавме чест да се поклониме и на светите места по кои е познат манастирот – честичка од светиот крст и раката на света Марија Магдалена.
Кога ќе се стемни на Света Гора, црнилата на морето доаѓа до израз, а ѕвездите се единствениот извор на надворешна светлина, наеднаш од никаде почнуваат да завиваат чакали, што во неколку наврати траело и повеќе од половина час. . Како што ни рекоа монасите, шакалите понекогаш се доближуваат до ѕидовите на самиот манастир, но тие се многу плашливи и бегаат од плескањето со рацете.
Некои од постарите монаси на ова светилиште ја посетија Србија и се сретнаа со свети авва Јустин Поповиќ, а чести гости беа пензионираните епископи Амфилохије и Атанасија.
Сите патишта водат кон Хиландар
На Света Гора како да нема време, туку само часови пешачење од манастир до манастир и звукот на камбаните кои повикуваат на богослужба, која трае уште од Хиландара.
По дводневен престој во Симонапетра и покана во иднина повторно да бидеме нивни гости, патот не однесе до најголемото српско светилиште – манастирот Хиландар, ткаен со векови и векови.
Србите за Хиландар велат дека таму никој не гостува, туку сите се домаќини и дека со тоа што го возобновуваме се обновуваме себеси, со тоа што го креваме од пепелта се воздигнуваме во вечноста.
Сè помалку има траги од катастрофалниот пожар што го зафати Хиландар во 2004 година. Изграден е нов конак, во кој нема место да падне игла од аџиите кои цела година се собираат во ова светилиште.
Во мракот на Хиландар, кога богослужбите започнуваат само три часа по полноќ, се гледа Георгиос Хеландариј (по кого е именуван манастирот), се гледа Свети Сава, кој со отец Стефано Немања пренесува заветна порака да не ја напуштаме верата, да ја зачуваме нашата јазик, затоа што кога ќе го зачуваме јазикот, ќе ја зачуваме и религијата и државата и српскиот етос.
Додека ја градел црквата на урнатините на старата, Свети Сава засадил чемпрес и ископал бунар. До денес чемпресот дава плод и мириса, а бунарот е полн со вода. Во Света Гора има и други чемпреси, но овој, заедно со Хиландарската црква посветена на Воведение на Пресвета Богородица, е храм сам по себе.
Лозата на свети Симеон, која никна на местото каде што таткото на народот Му ја предаде душата на Бога, продолжува да вроди со плод. Се онесвести, натежна, но раѓа и ги негува своите духовни чеда ширум светот за утеха и продолжување на потомството.
Меѓу многуте светилишта што ги чува Хиландар, доминира иконата на Богородица, украсена со безброј дарови (во вид на златни и сребрени чинии) од благодарни луѓе за чудата што ги правела за нив. Речиси и е тешко да се приближи до подарокот. Тешко е да не паднеш на колена пред Неа.
Задолжителен дел од посетата на оваа српска дарба е прошетка до црквата Свети Василиј, која се наоѓа на брегот на Егејското Море, на три километри од Хиландар. И на тој земјен пат најпрво наидувате на капела посветена на настанот кога на магаре од Србија дошол Тридневник. Потоа следи крстот на императорот Душан, каде што го пречекаа монасите и маслината што ја засади, која сè уште дава плод, како и лозјето на кралот Александар Обреновиќ, кое исто така дава плод.
Потоа следи долината на чемпресите која води до Савино поле, каде што се манастирските лозја. Нели е ова божествена нишка – се во Хиландар и околу него се раѓа со векови.
Инспирирани од вековите вткаени во пиргот, тргнавме кон манастирот Есфигмен по земјен пат. По дваесетина минути пешачење, наидуваме на оваа „тврда духовна тврдина“ на чии ѕидови стои натпис „Православие или смрт“, што укажува на ревноста што ја имаат монасите да се спротивстават на екуменските превирања на Фанар.
Самиот пристап до манастирот остава впечаток на изолирана заедница. Манастирски возила без регистарски таблички се паркирани напред. Попатно слушнавме дека грчката полиција не дозволува да им се доставува храна, а минатогодишниот род на маслинки бил набран, поточно украден.
Сето ова покажува многу тешка состојба во однос на опстанокот на светилиштето, а сето тоа поради конфликтот со Вселенската патријаршија, кој трае повеќе од 50 години.
Нашиот тим пред портата на манастирот го пречекаа двајца монаси кои ни побараа дијамонтирион, односно виза за влез на Света Гора. Бевме прашани и дали сме вакцинирани против Ковид 19, бидејќи тие се познати и по ставот дека не смеат да влезат вакцинираните и си го земаат зборот.
Во ова светилиште живеат повеќе од 100 монаси, а само тие знаат како живеат во духовна и материјална изолација, пред се од грчката држава и власти.
Бевме примени во гостинската соба и не почестија со ратлук и кафе, како и краток разговор со српските монаси, отец Авакум и Симеон.
Во манастирската книжарница нивното непризнавање на светците на Грчката православна црква од воведувањето на новиот календар, поради што се во судир со Вселенската патријаршија, со оглед дека со овој чин ГПЦ навлезе во ерес на екуменизмот, се одрази во разговорот.
При престојот во Хиландара, од добро информиран аџија дознавме дека светото тело на Света Гора го одбило барањето на грчката полиција да влезе на територијата на Света Гора со оклопни возила со прилично мудро објаснување дека земјените патишта на Света Гора се не е погоден за модерни службени возила.
Инаку, на почетокот на август за нов гувернер на Света Гора беше назначен цивил, поранешниот министер за одбрана на Грција, пензионираниот генерал Алкибијадес Стефанис, кој изјави дека до ноември оваа година ќе ги исели монасите од Есфигменски манастир.
Неговиот претходник, гувернерот Анастасиос Мицијалис, поднесе оставка, бидејќи не сакаше да биде вклучен во овие работи.
Со посетата на овие три светилишта, само изгребавме дел од површината на светот чија посета го менува човекот. Свет во кој чудата се вообичаена работа, а раскажувањето приказни за светите луѓе покажува поинаква животна филозофија. Во реалноста се враќаме со верба дека овие луѓе ќе одвојат време и ќе се молат за српскиот народ во монашките ќелии, дека со нивна помош ќе бидеме поблиску до мудроста на древните времиња и ќе бидеме поблиску до вечноста.
rt.rs
